Menopoza Girdiğimi Nasıl Anlarım? Neler Yapabilirim?
Menopoza geçiş; düzensiz adet, sıcak basmaları, uyku ve ruh hali değişiklikleri, kemik-kardiyovasküler risklerin eşlik ettiği doğal bir süreçtir.
Menopoz, son adet döneminden itibaren 12 ay boyunca adet görmemenin tıbbi tanımıdır. Genellikle 45–55 yaş arası kadınlarda görülür. Geçiş süreci perimenopoz dönemi olarak adlandırılır ve adet döngüsünde düzensizlik (uzayan, kısalan veya düzensiz kanamalar), ateş basmaları (hot flashes), gece terlemeleri, uyku bozuklukları, ruh hali değişiklikleri gibi semptomlar görülebilir.
Görülen Belirtiler Nelerdir?
• Vasomotor semptomlar: sıcak basmaları ve gece terlemeleri → Sıklıkla duş alma, fan kullanma ihtiyacı oluşturur. (%50 75 oranla görülür).
• Uyku ve ruh hali değişiklikleri: uykusuzluk, dikkat bozuklukları, hafıza sorunları, sinirlilik ve depresif duygular perimenopozda yaygındır.
• Genitoüriner semptomlar: vajinal kuruluk, cinsel ilişki sırasında ağrı, sık idrara çıkma görülebilir.
• Kemik ve kardiyovasküler etkiler: östrojen azalımına bağlı olarak kemik mineral yoğunluğunda azalma, osteoporoz riski; aynı zamanda olumsuz lipid profil ve kardiyo-metabolik risk artışı görülebilir.
Sağlıklı bir Menopoz Süreci için Ne Yapılabilir?
A) Yaşam Tarzı Değişiklikleri
• Düzenli egzersiz: Kemik yoğunluğu ve ruh hali için koruyucudur.
• Sağlıklı beslenme: Kalsiyum, D vitamini içeren diyet; meyve, sebze, tam tahıllar önerilir.
• Uyku hijyeni ve stres yönetimi: Düzenli uyku, gevşeme egzersizleri faydalıdır.
B) Hormon Tedavisi
• Östrojen ± progestin: Vasomotor ve genital semptomlar için birinci basamak.
• Endocrine Society kılavuzu: Menopoza yeni giren (≤10 yıl) ve 60 yaş altındaki kadınlarda fayda/riski genelde olumlu; ancak kişisel değerlendirme şarttır.
• FDA, NICE Otoriteleri: Vajinal östrojen lokal kullanımlarda güvenlidir; genel olarak HRT (hormon replasman tedavisi) 'de riskler (kanser, tromboz) dikkate alınmalı ve doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
C) DiğerAlternatifler
• SSRI/SNRI’ler (paroksetin, venlafaksin): Vasomotor semptomlarda etkili (doktor kontrolünde kullanılmalı).
• Gabapentin, fezolinetant: Özellikle sıcak basmaları için kullanılır (doktor kontrolünde kullanılmalı).
• Lokal vajinal östrojen veya hyaluronik asit: Vajinal kurulukta ilk seçenektir.
• Bilişsel Davranışçı Terapi ve gevşeme teknikleri
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Menopoza dair karar verilirken;
• Şikayetlerin yaşam kaliteyi bozması,
• Gece terlemeleri ile uyku bozuklukları,
• Kemik, kardiyovasküler risk faktörleri varsa,
• Genitoüriner semptomlar (vajinal kuruluk, cinsel ilişki sırasında ağrı) veya duygudurum sorunları mevcutsa; bir kadın hastalıkları ve doğum doktoruna başvurulmalıdır.
• Yaşam tarzı: Temel ilk adım.
• Menopoz hormonu terapisi: Özellikle yeni menopoza giren ve sağlıklı kadınlarda düşünülür.
• Alternatif tedaviler: Hormon tedavisinin uygun olmadığı durumlarda kullanılabilir.
• Reçete ve tedavi kararı, mutlaka doktor kontrolünde ve hastaya göre kişiselleştirilmiş olmalıdır.
Sağlığınızı, rahatlığınızı ve zamanınızı önemsiyoruz.
Seçkin tıp uzmanlarından (Tıp doktorları, cerrahlar ve akademisyenler) oluşan komitemiz sağlık durumunuzu görüşüp değerlendirerek size görüş sunarak en doğru tanı ve uygun tedavi için sizi yönlendirir.
