Tansiyon Neden Düşer?
Tansiyon Nedir, Ne Zaman Düşük Kabul Edillir?
Tansiyon yani kan basıncı, kalbin kanı damarlara pompalamasıyla damar duvarlarına uygulanan basınçtır. Genellikle 90/60 mm Hg altındaki ölçümler hipotansiyon (düşük tansiyon) olarak kabul edilir.
Düşük Tansiyonun Temel Mekanizmaları
Kan basıncı, üç ana faktör tarafından belirlenir: toplam kan hacmi (volemik durum), kalp çıktısı (kalbin pompalama gücü), damar direnci (vazokonstriksiyon/vazodilatasyon). Bu sistemlerden bir veya birkaçı etkilendiğinde tansiyon düşebilir.
Yaygın Tansiyon Düşmesi (Hipotansiyon) Sebepleri Nelerdir?
• Hacim kaybı (Volüm azlığı); kanama, ciddi yaralanma, dehidrasyon (sıvı kaybı), ishal/kusma ile ortaya çıkar.
• Ortostatik hipotansiyon; oturur ya da yatar pozisyondan kalkınca yerçekimiyle bacaklara kan toplanır, beyne yeterince kan gitmeyince tansiyon düşer. Barorefleks sistemi bunu dengelemekte yetersiz kalabilir.
• Karaciğer, kalp veya akciğer hastalıkları; kalp yetmezliği, kalp ritim bozuklukları (aritmi), akciğer embolisi gibi ciddi durumlar tansiyon düşürebilir.
• Damar genişlemesi (sistemik vazodilatasyon); sepsis, alerjik reaksiyon (anafilaksi), sıcak ortamlar veya bazı ilaçlar damarları genişleterek tansiyonu düşürür.
• Sinir sistemi ve hormon bozuklukları; otonom sinir sistemi zayıflığı (örneğin Parkinson), Addison hastalığı, tiroit eksikliği gibi hormon hastalıkları kan basıncını düşürebilir .
• İlaçlar ve maddeler; antihipertansifler, antidepresanlar (örn. trisiklik), diüretikler, opioidler, alkol, bitkisel takviyeler gibi birçok madde düşük tansiyon yapabilir .
• Gebelik; ikinci trimesterde kan hacmi artmasına rağmen damar direnci düştüğü için düşük tansiyon görülebilir.
Tipik Belirtiler Nelerdir?
Baş dönmesi, bayılma, bulanık/kararan görme, yorgunluk, halsizlik, hızlı ya da yavaş kalp atışı, bulantı, zihinsel karışıklık. Şok gibi ani ve ciddi durumlarda; cilt soğur, terleme artar, nabız zayıflar, bilinç bulanabilir – acil müdahale gerekir .
Hipotansiyon Türleri
• Ortostatik (postural) hipotansiyon: Ayağa kalkınca ani tansiyon düşmesi. Refleks sistemi yanıt veremez.
• Nöral aracılı hipotansiyon: Uzun süre ayakta kalınca sinyal bozukluğu olur, özellikle gençlerde görülebilir.
• Hipovolemik, septik, kardiyojenik, endokrinolojik vb. şoklarda görülen şiddetli hızlı düşüş.
Evde Yapabilecekleriniz Nelerdir?
• Yavaş kalkın, ani pozisyon değişikliklerinden kaçının.
• Düşük tansiyon belirtileri hissettiğiniz zaman uzanın ve bacaklarınızı yükseltin.
• Bol sıvı alın.
• Küçük, sık öğünler tüketin (özellikle öğün sonrası düşmeleri önlemek için).
• Sıcak duşlardan kaçının.
• Kompresyon çorapları yardımcı olabilir .
• Kafein, yeterli B12 vitamini almak yardımcı olabilir.
Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?
• Baygınlık, daha önce bahsedilen şok belirtileri gibi acil durumlarda hemen tıbbi yardım alın.
• Tekrarlayan baş dönmesi, halsizlik veya bilinç bulanıklığında zaman kaybetmeden doktora başvurun.
• Altta yatan ciddi bir hastalık olup olmadığı değerlendirilmelidir.
Kaynaklar
1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/low-blood-pressure
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21156-low-blood-pressure
3. https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/the-facts-about-high-blood-pressure/low-blood-pressure-when-blood-pressure-is-too-low
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499961/
5. https://www.nhlbi.nih.gov/health/low-blood-pressure
Sağlığınızı, rahatlığınızı ve zamanınızı önemsiyoruz.
Seçkin tıp uzmanlarından (Tıp doktorları, cerrahlar ve akademisyenler) oluşan komitemiz sağlık durumunuzu görüşüp değerlendirerek size görüş sunarak en doğru tanı ve uygun tedavi için sizi yönlendirir.
